Πόσες φορές πιάνουμε τον εαυτό μας να θυμώνει για κάτι που έχει γίνει και να νιώθουμε ότι έχουμε αδικηθεί;
– Τι είναι όμως ο θυμός;
Ο θυμός είναι ένα υγιές και φυσιολογικό συναίσθημα, το οποίο γεννιέται όταν νιώθουμε ότι έχουμε αδικηθεί από κάποιον και ο άλλος έχει παραβιάσει σημαντικούς κανόνες. Συνήθως λειτουργεί σαν «ένα καμπανάκι» ότι κάτι δεν πάει καλά. Πολλές φορές ο θυμός, μας κινητοποιεί ώστε να θέσουμε τα όρια μας στους άλλους, να γίνουμε πιο διεκδικητικοί αναφορικά με τις ανάγκες μας αλλά και να μιλήσουμε για πράγματα που μας ενοχλούν.
– Τι συμβαίνει στο σώμα μου και τι σκέφτομαι συνήθως όταν θυμώνω;
Όταν θυμώνω, το σώμα μου κινητοποιείται και ετοιμάζεται για άμυνα και επίθεση. Συνήθως νιώθω πιο έντονα τις αισθήσεις στο σώμα μου, έχω αυξημένους καρδιακούς παλμούς, έχω δυνατή φωνή, τρέμουλο, πίεση στο σαγόνι/στήθος, σφιγμένες γροθιές, το πρόσωπό μου κοκκινίζει και η αρτηριακή πίεση αυξάνεται. Εκτός από τις αλλαγές στο σώμα μου, ο θυμός συνοδεύεται από αλλαγές και στον τρόπο που σκεφτόμαστε και στη συμπεριφορά μας. Το πόσο θυμώνουμε σχετίζεται με την ερμηνεία που δίνουμε στο γεγονός.
Συχνά θυμώνουμε όταν πιστεύουμε ότι κάποιος μας συμπεριφέρεται άδικα, ότι μας πλήγωσε σκόπιμα ή ότι μας στέρησε κάτι που δικαιούμασταν. Δίνουμε πολλή έμφαση στο δίκαιο, τη λογική και την προδοσία. Όταν θυμώνουμε, συνήθως πιστεύουμε πως το άγραφο δίκαιο έχει παραβιαστεί και οι προσδοκίες μας έχουν προδοθεί.
– Τι γεγονότα συνήθως μας θυμώνουν;
Όταν συμβαίνει κάτι, το αν θα νιώσουμε θυμό εξαρτάται από το κατά πόσο θεωρούμε το γεγονός «λογικό» ή όχι. Ο κάθε ένας από εμάς διαφέρει όμως στην άποψη του τι θεωρείται λογικό ή δίκαιο. Τα είδη των γεγονότων που μπορούν να προκαλέσουν τον θυμό μας είναι άπειρα και διαφορετικά για τον καθένα μας. Οι λόγοι για τους οποίους θυμώνουμε είναι άμεσα συνδεδεμένοι με το παρελθόν μας, τις αξίες μας αλλά και τις αρχές-πεποιθήσεις μας.
– Πότε ο θυμός γίνεται δυσλειτουργικός;
Ο θυμός μπορεί να γίνει δυσλειτουργικός όταν δυσκολεύει την επικοινωνία και την αλληλεπίδρασή μου με τους άλλους καθώς επίσης όταν δεν το εκφράζω με λειτουργικό τρόπο (βίαια ξεσπάσματα, επιθετικότητα, επικριτικότητα).
– Πως μπορώ να ελέγξω/διαχειριστώ το θυμό μου;
- Προβλέπω και προετοιμάζομαι για τα αρνητικά γεγονότα:
Πριν έρθω αντιμέτωπος/η με μια κατάσταση που πιθανόν να μου προκαλέσει θυμό, προσπαθώ να δω τον εαυτό μου να λέει τα πράγματα που θέλει να πει. Έτσι, προετοιμάζομαι για μελλοντικές καταστάσεις, πριν συμβούν, μειώνοντας το άγχος που πιθανώς μπορεί να έχω προκαταβολικά. Μπορείτε επίσης να κάνετε πρόβα όσων θέλετε να πείτε και όπως θέλετε να τα πείτε.
- Εντοπίζω τα προειδοποιητικά σημάδια του θυμού:
Τέτοια σημάδια μπορεί να είναι συμπτώματα όπως: δυνατή φωνή, τρέμουλο, πίεση στο σαγόνι/στήθος, σφιγμένες γροθιές. Όταν εντοπίζω αυτά τα συμπτώματα, είναι χρήσιμο να δώσω λίγο χρόνο στον εαυτό μου για να ξανασκεφτώ τις επιλογές που έχω σε μια δεδομένη κατάσταση.
- Time – out (κάνω ένα διάλειμμα):
Όταν βιώνω μια δύσκολη κατάσταση και νιώθω θυμό, είναι πολύ αποτελεσματικό να πάρω λίγο χρόνο – να κάνω ένα διάλειμμα, ώστε να ηρεμήσω και να ανασυνταχθώ. Το διάλειμμα μπορεί να έχει όση διάρκεια επιθυμώ, από 5 λεπτά έως και 24 ώρες.
Σκοπός του διαλείμματος είναι να προετοιμαστώ καταλλήλως και να διαχειριστώ την εκάστοτε κατάσταση με τον πιο λειτουργικό τρόπο και όχι να την αποφύγω.
- Γίνομαι διεκδικητικός/η αναφορικά με τις ανάγκες μου:
Υπερασπίζομαι τα δικαιώματά μου, χωρίς να στερούμαι σεβασμού έναντι του δικαιώματος του άλλου.
Εκφράζω αυτό που με ενοχλεί:
– Χρησιμοποιώ α’ ενικό πρόσωπο «Θα μου άρεσε….Πιστεύω….Κατά τη γνώμη μου».
– Αποφεύγω εκφράσεις «Οφείλεις….» που δείχνουν μια επικριτική στάση.
– Προσπαθώ αν είναι εφικτό να επιλύσω από κοινού με τον άλλον το θέμα που έχει προκύψει «Πως μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;»
– Μιλάω με σταθερή φωνή.
– Κοιτάω τον άλλον στα μάτια, χωρίς να είμαι υπεροπτικός/η και επικριτικός/η.
– Η στάση του σώματός μου είναι χαλαρή και αποφεύγω τις πολύ έντονες χειρονομίες.
– Η Γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία μπορεί να με βοηθήσει να διαχειριστώ το θυμό μου;
Μέσω της γνωσιακής συμπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας μπορώ από κοινού με τον θεραπευτή/τρια μου να αναγνωρίσω ποιες είναι οι ανάγκες μου, γιατί θυμώνω αλλά και πως μπορώ να εκφράζω λειτουργικά το θυμό μου. Έτσι θα έχω μια υγιή επικοινωνία και αλληλεπίδραση με τον περίγυρό μου.